Acerta : '1 op de 5 Antwerpenaren doet elke woon-werkverplaatsing met de fiets'

Mobiliteitsbarometer Acerta 2022 voor provincie Antwerpen

• Record in ons land: 1 op de 2 Antwerpse werknemers gebruikt de fiets voor minstens een deel van het woon-werktraject: +5% in vergelijking met vorig jaar;
• 1 op 5 doet elke rit van en naar het werk volledig op de fiets;
• Koning Auto verliest in Antwerpen een klein beetje terrein in woon-werkverkeer: van 73,8% in 2021 naar 73,6% in 2022;
• Openbaar vervoer in Antwerpen terug op niveau van 2019: 7,6%;
• Antwerpse bedrijven geven weer meer bedienden-personeelsleden een bedrijfswagens: 23,2% t.o.v. 22,6% in 2021;

13 % van de bedrijfswagens nationaal is hybride of volledig elektrisch.

Er lijkt in Vlaanderen een kentering ingezet op het vlak van woon-werkverkeer: Koning Auto verliest terrein. De fiets is de grote winnaar – in de provincie Antwerpen bereikt de fiets ondertussen zelfs ruim de helft van de werknemers: 50,7% kiest de fiets voor minstens een deel van het woon-werktraject – en ook het openbaar vervoer blijkt te profiteren.

Bovendien lijkt in bedrijfswagenparken de omschakeling van brandstofmotoren naar elektromotoren definitief ingezet.

Dat en meer blijkt uit de jaarlijkse mobiliteitsbarometer van hr-dienstenbedrijf Acerta die de mobiliteitsgewoontes van 330.000 werknemers - waarvan 80.000 in de provincie Antwerpen actief zijn - in kaart brengt naar aanleiding van het aanstaande autosalon. Opvallend: de gemiddelde woon-werkafstand stijgt, in Antwerpen ligt die ondertussen boven de 18 kilometer.

De auto is niet meer de automatische keuze voor woon-werkverkeer

Antwerpen was al de fiets-provincie bij uitstek, het aandeel fietsende werknemers voor minstens een deel van het woon-werktraject steeg in 2022 verder door naar 50,7%, tegenover 42,1% in Vlaanderen. Ook al beschikt 23,2% van de bedienden in de provincie Antwerpen over een bedrijfswagen, wat een groei is met 2,5%, de (bedrijfs)wagen is lang niet meer het enige vervoermiddel voor werknemers om zich tussen thuis en het werk te verplaatsen.

Het aandeel van de wagen in het woon-werkverkeer begint zelfs af te nemen, blijkt uit Acerta’s mobiliteitsbarometer. In de provincie Antwerpen gaat het aandeel van 73,8% in 2021 naar 73,6% in 2022 en de auto was hier al minder populair dan in Vlaanderen.

Koning Auto verliest dus terrein en hij doet dat ook nu weer ten voordele van de fiets. In 2022 lijkt ook het openbaar vervoer zich enigszins te hebben herpakt: dat bereikt in de provincie Antwerpen 7,6% van de werknemers, tegenover 7,2% in 2021 en tegenover 7,1% in Vlaanderen.

Peter Van Ostaeyen, kantoordirecteur van Acerta Antwerpen: “Het is al wel langer zo dat mensen bewuster nadenken over verplaatsingen. Er is het algemeen groeiende milieubewustzijn, het gamma vervoermiddelen dat almaar diverser wordt (met bv. de step), de (elektrische) fiets die een imago-boost kreeg ... De laatste maanden komen daar de hoge brandstofprijzen bovenop. Het lijkt ervoor te zorgen dat werknemers niet meer automatisch in de auto stappen en dat de decennialange dominantie van de auto op de terugweg is.”

Antwerpen is de fietsprovincie, openbaar vervoer klimt uit het dal

De populariteit van de wagen is in Antwerpen lager dan algemeen in Vlaanderen: 43,4% kiest er exclusief voor de auto, tegenover 52,5% in Vlaanderen. Maar vervoersmodi worden ook gecombineerd en ook daarvan heeft Acerta’s mobiliteitsbarometer de cijfers in kaart gebracht.

De populairste combinatie is die van wagen en fiets: 29,1% van de werknemers in de provincie Antwerpen regelt hun verplaatsingen op die manier. Nog opvallender is dat in Antwerpen liefst 1 op 5 werknemers (19,9%) exclusief voor de fiets kiest. Wie hier kiest voor het openbaar vervoer combineert dat meestal niet met een ander vervoersmiddel (5,3%), of het is met de fiets (1,3%).

Peter Van Ostaeyen: “Dat de populariteit van de fiets in het woon-werkverkeer een blijver is, verrast niet. Wij zien bijvoorbeeld dat meer werkgevers fietsleases voorstellen en we stellen vast dat meer mensen een fietsvergoeding krijgen. Het openbaar vervoer lijkt wat te profiteren van verschillende evoluties, maar met bv. flexibeler abonnementssystemen die beter beantwoorden aan meer thuiswerk zou daar zeker nog winst te halen zijn.”

De bedrijfswagen: uitdoofscenario van fossiele brandstof is een feit met diesel-bedrijfswagen als verliezer

Het bedrijfswagenpark mag dan jaar na jaar blijven toenemen, positief is dat de elektrificatie ervan nu echt bezig is. Die omschakeling is een gevolg van de afbouw en uiteindelijke afschaffing van de fiscale voordelen voor bedrijfswagens met een brandstofmotor.

De impact daarvan begint al duidelijker te worden. 10% van de bedrijfswagens is ondertussen een hybride wagen, de populairste is die met naast de elektromotor een verbrandingsmotor op benzine (8,8%).

De full electric bedrijfswagens, waar de bedrijfswagenparken finaal naartoe zullen evolueren, zijn op vandaag goed voor nog eens 3,2%, nog altijd een kleine minderheid, maar wel weer ruim een verdubbeling tegenover 2021. Verliezer is de diesel-bedrijfswagen. Die was ooit absoluut dominant, is nu gezakt naar een 57,8%-aandeel en dat zal alleen maar verder dalen.

Peter Van Ostaeyen: “Een wagen van het werk blijft voor ondernemingen een sterke troef en hoe krapper de arbeidsmarkt, hoe meer ondernemingen hun troeven uitspelen. Maar van die bedrijfswagens zijn we ook zeker dat het uitdoofscenario van fossiele brandstof onomkeerbaar bezig is. Vanaf 1 januari 2023 wordt de fiscaliteit op hybride bedrijfswagens nog wat strenger. En 1 juli 2023, D-day voor de switch naar het elektrische bedrijfswagenpark, is niet meer veraf. Het is niet zo dat er vanaf 1 juli alleen nog elektrische bedrijfswagens zullen rondrijden: lopende leasecontracten kunnen nog tot de einddatum. Maar als we mogen uitgaan van een contracttermijn van 4 à 5 jaar, zien we in 2028 de bedrijfswagens met een brandstofmotor hun laatste kilometers rijden.”

Nog twee cijfers uit de mobiliteitsbarometer van Acerta:

• De cataloguswaarde van bedrijfswagens stijgt, maar daarover merkt Acerta meteen op dat het beter is naar het volledige kostenplaatje – de total cost of ownership (TOC) – te kijken. ​
• De gemiddelde woon-werkafstand wordt langer, in de provincie Antwerpen steeg die boven de 18 kilometer. ​ Het zou niet onlogisch zijn dat thuiswerk daarin een rol speelt.

Over het onderzoek

De verzamelde gegevens zijn gebaseerd op een steekproef met de werkelijke loongegevens van de werknemers in dienst bij meer dan 40.000 werkgevers uit de private sector, waartoe zowel kmo’s als grote ondernemingen behoren.

De steekproef van Antwerpen bevat meer dan 80.000 werknemers in dienst bij meer dan 8.000 werkgevers. De data werden via de ACERTA-Mobiliteitsbarometer verzameld tussen 2021 en 2022 en geven een representatieve weergave van de Belgische werknemerspopulatie in de privésector. ACERTA voert metingen uit op kwartaalbasis. Dit is in inmiddels de zevende editie.'